نورپردازی بیمارستان نحوه طراحی صحیح + نورپردازی داروخانه

نورپردازی بیمارستان یک بخش مهم از مدیریت ساخت و ساز بیمارستان است. نورپردازی نقش مهمی در تحقق مراقبت‌های بهداشتی و اثر درمانی، توانبخشی بیماران و ارتباط بین پزشکان و بیماران، مدیریت عملیات بیمارستان و کنترل هزینه دارد.

اما در مسیر ساخت و ساز بیمارستان و بهره برداری واقعی به روشنایی توجه کافی نمی‌شود. دلیل اول این است که در طراحی و استراتژی ساخت و ساز بیمارستان به روشنایی توجه اندکی می‌کنند و تحقیقات دانشگاهی درباره نور بیمارستان‌ها  چندان صورت نگرفته است. از سوی دیگر، درک صنعت روشنایی از الزامات روشنایی بیمارستان در بازار جامع نیست. انتخاب تجهیزات نورپردازی حرفه‌ای نسبتاً کم است.

 

نحوه طراحی نورپردازی بیمارستان هماهنگ با آخرین تکنولوژی

نقش نورپردازی بیمارستان و الزامات اساسی

ساختمان بیمارستان یک بدنه ساختمانی جامع و فراگیر است که عملکردهای مختلف را یکپارچه می‌کند. طراحی روشنایی بیمارستان باید الزامات و اهداف عملکردی واقعی را برآورده کند.

این نه تنها تأثیر روشنایی محیطی را بر افراد در نظر می‌گیرد، بلکه به طورگویا، روشنایی، دمای رنگ نور، رندر وضوح رنگ و کنترل خیرگی نور را طراحی کرده، در عین حال هنجارهای مصرف انرژی روشنایی، تخصیص مؤثر روشنایی و روش های کنترل را نیز در نظر می‌گیرد.

نورپردازی قسمت‌های مختلف بیمارستان با توجه به عملکرد آن متفاوت است. این قسمت‌ها را می‌توان به:

1. بخش ویزیت سرپایی بیماران
2. معاینه پزشکی و جراحی
3. اتاق جراحی و اتاق استریل
4. بخش
5. داروخانه
6. فضای عمومی و اداری
7. راهروها
8. فضای بیرونی

طبقه‌بندی کرد.

 

 

طراحی نورپردازی بیمارستان بخش ویزیت سرپایی بیماران

ایجاد یک محیط روشن و راحت این اجازه را به بیماران می‌دهد تا ارتباط خوبی با پزشکان برقرار کرده و به پزشک برای تشخیص و درمان خوب کمک می‌کند. نورپردازی این فضا نه تنها باید نیازهای کاری پزشک را در نظر بگیرد و روشنایی لازم و ارائه رنگ خوب را برای دستیابی به تشخیص خوب حفظ کند، همچنین در کنار آن باید شرایط روحی و جسمی بیمار را در نظر بگیرد. استفاده از نور سفید گرم بدون فلیکر به آرامش روحیه و دستیابی به ارتباط خوب بین پزشکان و بیماران کمک می‌کند.

اطلاعات بیشتر درباره نورپردازی معماری را در این مطلب بخوانید.

روشنایی در کلینیک‌های معمولی با اندازه کوچک

در گذشته، با شاخص اتاق بزرگ، گزینه‌های پیکربندی لامپ محدود بود، قبلاً از لامپ‌های فلورسنت استفاده می‌شد، در حال حاضر از لامپ LED  و چراغ سقفی ساده استفاده می‌شود.

نور یکدست با  300 لوکس یا بیشتر کارآمد است. برای طراحی نورپردازی زیباتر، قرار دادن یک پرتو باریک سفید نچرال 4000کلوین مستقیماً بالای موقعیت نشسته بیمار، پیشنهاد می‌شود.

کنترل روشنایی 300-500 لوکس در نظر گرفته می‌شود. این روشنایی معاینه و تشخیص پزشک را بهبود می‌بخشد و همچنین به بیماران اجازه می‌دهد تا آرامش داشته باشد.

کلینیک اورژانس شکل خاصی از کلینیک معاینه سرپایی است و مکانی برای انجام تشخیص و درمان اضطراری است. نور عمومی در این فضا باید حدود  300-500 لوکس با رنگ نوری 6000 کلوین باشد. روشنایی پر نور یک محیط اضطراری ، به پزشکان اجازه می‌دهد با بیماران عصبی سر و کله بزند.

کلینیک عمدتا در طول روز استفاده می‌شود و روشنایی نور روز نیز باید در طراحی روشنایی در نظر گرفته شود. در صورت وجود صفحه نمایش در فضا، تجهیزات نورپردازی باید برای این مورد نیز در نظر گرفته شود.

با نورپردازی خطی بیشتر آشنا شوید.

 

 

طراحی نورپردازی بیمارستان معاینه پزشکی

بخش های معاینه عمومی و آزمایشگاه به طور کلی در ساختمان پزشکی قرار دارند، همچنین به بخش  معاینه سرپایی و بخش بستری بیماران تعمیم داده می‌شود. معاینه به دو دسته تقسیم می شود،

• یکی معاینه در بخش بیماران بستری
• و دیگری معاینه فیزیکی بیماران.

این موضوع برای آزمایشگاه عمومی و بخشی که نمونه‌ها گرفته می‌شود هم صادق است. تمرکز نور در این فضاها بر روی انجام کار و مشاهده است. لازم است محیط روشن و بدون تابش خیره کننده باشد.

روشنایی توصیه شده 300-500 لوکس است. علاوه بر این در این بخش ها بیشتر از تجهیزات پزشکی حساس‌تر استفاده  می‌شود و باید توجه داشت که علاوه بر نیاز به روشنایی، عواملی که بر محیط روشنایی تاثیر می‌گذارد، چه تاثیری بر تجهیزات پزشکی خواهد داشت.

نورپردازی بخش معاینه فیزیولوژیکی علاوه بر مشاهده، نیاز به ایجاد فضایی بدون فشار، راحت و آرام برای بیماران دارد. در این فضا روشنایی نباید خیلی زیاد باشد و روشنایی 150-300 لوکس توصیه می‌شود.

روشنایی تجهیزات پزشکی دارای الزامات ویژه‌ای است، برای برآورده کردن الزامات تجهیزات پزشکی، در محیط با رطوبت بالا استفاده از لامپ‌های ضد آب، در محیط دارای گاز خورنده، از لامپ‌های ضد خوردگی و در مکان‌های تمیز نیاز به استفاده از لامپ‌های حرفه‌ای دارد. برای مواد حساس به نور، از لامپ‌های مخصوص روشنایی استفاده می‌شود.

در اندازه گیری امواج مغزی و الکتروکاردیوگرام، با توجه به پیشرفت تکنولوژی ابزارها در سال‌های اخیر، اساساً نیازی به محافظ وسایل روشنایی نیست. با این حال، ابزارهایی مانند مترهای میوالکتریک که ولتاژهای بسیار کوچک را اندازه‌گیری می‌کنند، برای جلوگیری از القای استاتیکی و اختلالات الکترومغناطیسی، باید دارای محافظ باشند و محدودیت‌های انتشار رادیویی وسایل روشنایی باید الزامات استاندارد را برآورده کنند.

اتاق معاینه چشم دارای اتاق روشن و اتاق تاریک است. روشنایی اتاق روشن از 10000 تا 50 لوکس و نور اتاق تاریک از 50 تا 0 لوکس متغیر است. بخش‌های معاینه رادیولوژی نیز نیاز به کاهش نور دارند و نباید از روشنایی با شدت بالا استفاده کنند.

مقاله نورپردازی اتاق نشیمن را بخوانید.

 

 

اتاق جراحی و روشنایی منطقه استریل

اتاق عمل یکی از پروژه‌های مهم در ساخت بیمارستان است. همه آنها به یک محیط تمیز و استریل، مشابه اتاق زایمان و نوزادان NICU، بخش مراقبت های ویژه ICU، اتاق همودیالیز، اتاق تمیز، اتاق آماده‌سازی GMP نیاز دارند.

سطح اتاق تمیز استریل یکی از شاخص‌های مهم برای اندازه‌گیری سطح مراقبت‌های پزشکی است. بنابراین به طور گسترده مورد توجه بیمارستان‌های بزرگ قرار گرفته و سرمایه‌گذاری زیادی دارد.

در فرآیند ساخت بیمارستان معمولاً طرفین قرارداد برای منطقه تمیز قرارداد می‌بندند. پیمانکاران عموماً سازمان‌های حرفه‌ای مهندسی اتاق تمیز هستند. آنها توانایی حرفه‌ای و تجربه غنی در زمینه تصفیه، استریل و جریان هوا دارند، اما اغلب در طراحی نور حرفه‌ای نیستند. به طور کلی، نورپردازی اتاق تمیز پزشکی باید به موارد زیر توجه داشته باشند:

• برای انتخاب و برآوردن الزامات ایمنی نوری، ایمنی الکتریکی و سازگاری الکترومغناطیسی لامپ‌ها، با توجه به واقعیت بازار روشنایی ، بسیاری از لامپ ها نمی‌توانند این الزامات را برآورده کنند، بدون اینکه تأثیر قابل توجهی در محیط عمومی نداشته باشند، اما در منطقه تمیز پزشکی ممکن است یک ضربه آسیب زننده تولید کند، ما باید محصولات روشنایی قابل اعتماد را انتخاب کنیم، حذف اشعه ماوراء بنفش، حذف منابع حرارتی مادون قرمز. در حال حاضر، چراغ اتاق تمیز با روشنایی خوب از منبع نور LED و منبع تغذیه جریان مستقیم ولتاژ پایین استفاده می‌کند، منبع برق درایو AC را می‌توان در نیم طبقه فنی در حین ساخت قرار داد تا ایمنی الکتریکی را بهبود بخشد و خطر تداخل الکترومغناطیسی را کاهش دهد.
• استفاده از فیلتر‌های مناسب و روش‌های حفاظتی: نوع لامپ باید به گونه‌ای باشد که نه تنها الزامات فیزیکی (عاری از گرد و غبار) را برآورده کند، بلکه برای برآورده کردن الزامات بیولوژیکی (استریل) کارآمد باشد. به معنای دیگر الکتریسیته ساکن تولید نکند، در روند درمان ایجاد اختلال نکرده و در مقابل گرد و غبار و رطوبت حفاظت شود.
• با توجه به الگوی جریان هوا، لامپ مناسب و نصب انجام شود. استفاده عمومی از پنل سقفی رو کار یا تو کار با توجه به نوع سقف و مصالح استفاده شده صورت می‌گیرد. پنل های جدید با ضخامت کم و نازک تر دارای درجه حفاظتی مناسب بسیار کارآمد هستند.

اتاق عمل بارزترین اتاق تمیز در بیمارستان است. این منطقه ای است که پزشکان کارهای حساس انجام می‌دهند و نیاز به نور با شدت بالا دارد. استاندارد بیش از 750 لوکس را توصیه میکند. طرح پیشنهادی 1000 لوکس است.

در عین حال، توجه به رنگ نور  ضروری است. به دلیل شرایط حیاتی که لازم است رنگ بافت، ضایعات، خون و سایر تغییرات رنگی با وضوح واقعی دیده شوند، باید لامپ‌ هایی با وضوح رنگ عالی مورد استفاده قرار گیرد.

 

 

طراحی روشنایی بخش بیمارستان

بخش محل درمان و استراحت بیماران است. همچنین محل کار کارکنان پزشکی برای انجام معاینه و درمان است. با توجه به تنوع نیازمندی‌های روشنایی، نورپردازی لایه‌ای باید اتخاذ شود. از نظر کادر پزشکی باید نور کافی برای درمان و مراقبت فراهم شود تا جزئیات بیماران و اشیاء به وضوح مشاهده شود.

از دید بیماران باید محیطی با نور ملایم و بدون استرس و تنش روانی وجود داشته باشد. علاوه بر این، راحتی روشنایی محیطی ، راحتی کنترل روشنایی و تعامل بخش‌هایی که چند بیماربستری هستند، نیاز به توجه کافی در طراحی نور دارد.

طراحی نورپردازی معمول بخش: بخش فضایی ترکیبی است، در سقف منبع نور با دمای رنگ گرم بدون سوسو زدن قرار می گیرد و نور فضایی 100-150لوکس را ارائه می دهد، بیماران می توانند در حالت راحت و آرام باشند. با توجه به اینکه بیمار بیشتربه حالت دراز کشیده است، نباید از نور مستقیم روشنایی با سطح بالا استفاده کرد ، انتخاب منبع نور با نور غیر مستقیم بهترین گزینه است.

به منظور تسهیل نیازهای بیمار برای مطالعه در حین توانبخشی، می توانید برای راحتی بیماران  یک چراغ مطالعه پرتو باریک بر روی تخت نصب کنید.

بخش های شب باید نور شب را  بطور مداوم حفظ کنند تا بر استراحت بیمار تأثیر نگذارند، معمولاً در این شرایط از چراغ‌های دیواری با منابع کم نور 1-2 لوکس استفاده می‌شود.  پزشکان و پرستاران اغلب برای معاینه و درمان بیماران به بخش مراجعه می‌کنند.

بنابراین، بهتر است یک نورافکن رنگی در بالای تخت وجود داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که روشنایی محلی بین 300-500 لوکس  و نور لازم را برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی فراهم می‌کند.

 

 

طراحی نورپردازی بیمارستان بخش داروخانه 

داروخانه یک جنبه بسیار مهم در ساخت بیمارستان است، اما طراحی نور داروخانه اغلب نادیده گرفته می‌شود. داروسازان افراد بسیار موثر در بیمارستان هستند، ار این فضا نباید خطایی صورت گیرد و انتخاب دارو کاری حساس است لذا، لازم است در این محیط طراحی نور ویژه انجام شود.

در داروخانه ها به طور کلی طیف گسترده‌ای از داروهای مشابه، تفاوت‌های ناچیز، فونت و برچسب خیلی کوچک موجود است، داروسازان زمان توزیع لازم است سریع عمل کنند، برای کنترل میزان خطا باید یک محیط روشنایی بسیار خوب داشته باشد.

استانداردها به بیش از 500 لوکس روشنایی داروخانه نیاز دارند، اما ما در عمل مهندسی دریافتیم که اگر بتوانید به سطح روشنایی 750 لوکس برسید، بهتر است، همچنین 500 لوکس به عنوان حداقل روشنایی استاندارد است. به طور خاص، باید توجه داشت که داروخانه ها نه تنها نیاز به نور افقی دارند، بلکه نیاز به نور عمودی نیز دارند.

برای تشخیص شناسایی بسیار دقیق داروها، نورپردازی نیاز به ارائه وضوح رنگ بالاتری دارد برای نیازهای واقعی داروخانه ها، CRI بالاتر از 90 پیشنهاد می‌شود.

خرید چراغ خطی از این صفحه امکان دارد.

 

طراحی فضای عمومی و روشنایی اداری

فضای عمومی بیمارستان شامل سالن بیماران سرپایی، اورژانس، اتاق انتظار، فضاهای عمومی، ایستگاه پرستار و سایر مناطق می‌باشد. لابی ورودی به طور کلی راهنمای بیمارستان است، میز پذیرش، گرفتن دارو، پرونده و مشاوره و قسمت‌های دیگر که یک منطقه وسیع را شامل می‌شود.

در این منطقه، دسترسی پرسنل بیشتر، و رفت و آمد و حرکت بیشتر است و به همین دلیل طراحی نور باید با روشنایی بالاتر انجام شود و همچنین دقت شود منابع نوری گرمای زیاد تولید نکنند. در صورت وجود نور طبیعی در سالن ، باید به هماهنگی نور طبیعی و نور مصنوعی دقت شود تا از نور و سایه بین راهروهای اطراف جلوگیری شود و ناراحتی بصری ایجاد نشود.

سالن اورژانس می تواند به طراحی روشنایی سالن سرپایی، همراه با چیدمان نورپردازی محل استراحت کارکنان اشاره داشته باشد. دسترسی عمومی بیمارستان که با جریان ورودی زیادی همراه است، باید یک محیط روشن را حفظ کند، طراحی روشنایی باید با منابع نور خطی یا شبکه‌ای در سقف انجام شود.

در طراحی نورپردازی بیمارستان بخش کلینیک به منظور جلوگیری از ناراحتی چشم در تغییرات نور هنگام خارج شدن از مطب پیشنهاد می‌شود از نور با سطح پایین استفاده شود و همچنین تابش نور نباید بیش از حد گسترده باشد.

با افزایش تعداد ویزیت‌های پزشکی، افزایش روزافزون بیماران منتظر و کارکنان همراه در اتاق انتظار، برای کاهش تنش افراد منتظر، اتاق انتظار باید از نور سفید گرم ملایم استفاده کرد.

ایستگاه پرستاران برای ارائه خدمات پزشکی به محل بیمارستان، به طور کلی در مرکز بخش واقع شده است، حفظ روشنایی در تمامی ساعات در این بخش ضروری است. بخش مدیریت بیمارستان و بخش تدارکات را می‌توان همانند طراحی نور عمومی اداری اجرا کرد.

 

 

طراحی نورپردازی نما و فضای باز بیمارستان

منظور از فضای باز بیمارستان (نورپردازی بیمارستان) فضاهایی نظیر ورودی بیمارستان، باغچه، مسیرهای عبور داخل بیمارستان، پارکینگ و نورپردازی بیرونی ساختمان و غیره است.

نورپردازی بیرونی روشن و دلپذیر نه تنها می‌تواند احساس امنیت را برای بیمارانی که در طول شب به بیمارستان مراجعه می‌کنند ایجاد کند، بلکه بیماران بستری را که دچار درد و رنج هستند خوشحال می‌کند.

نور سفید با روشنایی توصیه شده 300-500 لوکس را می‌توان در ورودی برای برآوردن نیازهای ترافیک و جریان ترافیک و نظارت و مدیریت بیمارستان، استفاده کرد.

جاده‌های بیمارستانی و جاده‌های شهری، می‌توانند روشنایی 20-30 لوکس را حفظ کنند، اما با در نظر گرفتن پرسنل بیمار، توصیه می‌شود از پیکربندی پایه چراغ خیابانی کوتاه و متوسط برای بهبود یکنواختی روشنایی استفاده شود. برای نورپردازی پارکینگ می‌توان از چراغ‌های خیابانی، زمینی و سقفی با توجه به فضا، استفاده کرد، مدیریت صرفه جویی در مصرف انرژی نیز می‌تواند لامپ های LED باشد که روشنایی مناسبی را فراهم می‌کند.

پارکینگ زیرزمینی یا نیمه زیرزمینی می‌تواند با چراغ‌های خطی یا  فلورسنت‌های لوله‌ای شکل روی سقف یا چراغ های LED و با کنترل حس‌گر خودکار باشد. باغ استراحت بستری عمدتاً برای زیباسازی محیط و یا  برای استراحت بیماران در فضای باز و فضای پیاده روی استفاده می‌شود. نورپردازی این فضا عمدتا با نور گرم اجرا شده و روشنایی نباید خیلی زیاد باشد و لازم است از خیرگی جلوگیری شود.

بیمارستان یک ساختمان اجتماعی نسبتا بزرگ است، نورپردازی منظر نیز بخش مهمی از نورپردازی بیمارستان است، و نسبت بیشتری از نور را به خود اختصاص می دهد. هزینه‌های نورپردازی منظره بیرونی بیمارستان باید با موقعیت اجتماعی بیمارستان سازگار باشد و از زرق و برق بیش از حد اجتناب شود.

 

صرفه جویی در مصرف انرژی و مدیریت هوشمند

آمارها نشان می‌دهد که روشنایی بیمارستان‌ها بیش از 20 درصد از کل برق مصرفی را تشکیل می‌دهد که بخش مهمی از هزینه‌های عملیاتی بیمارستان است و بنابراین تمرکز مدیریت صرفه‌جویی در انرژی بیمارستان‌ها نیز می‌باشد. بهبود بهره‌وری انرژی از جنبه های زیر مورد توجه است:

– از بازده نوری بالای منبع نور استفاده کنید. لامپ‌های با راندمان بالا و منبع نور LED منابع نور ایده آل در حال حاضر هستند.

– از وسایل روشنایی با توزیع مناسب نور استفاده کنید. در طراحی روشنایی بیمارستان و طراحی ساختار روشنایی، طراحی سازه‌های غیر منطقی و طراحی توزیع نور زیادی وجود دارد که منجر به اتلاف غیر ضروری برق می شود. برعکس، طراحان نورپردازی حرفه‌ای انتخاب می‌کنند که از لامپ‌هایی با توزیع نور معقول با توجه به ارتفاع فضا و شاخص اتاق استفاده کنند.

– استفاده از روشنایی هوشمند یک اقدام قدرتمند برای صرفه جویی در انرژی است. مکان های عمومی مانند دسترسی عمومی و پله ها، پارکینگ و توالت‌ها و سایر امکانات عمومی مانند ایستگاه‌های پرستاری همگی می‌توانند از سیستم کنترل هوشمند استفاده کنند. برخی از سیستم‌های کنترل حتی می‌توانند صحنه را تنظیم کنند، نه تنها در مصرف انرژی صرفه جویی می‌کنند، بلکه جلوه‌های نور را نیز بهبود می‌بخشند.

 

نتیجه گیری نورپردازی بیمارستان

نورپردازی بیمارستان یک کار بسیار تخصصی است که باید به موسسات و پرسنل حرفه‌ای برای طراحی سپرده شود. محصولات نورپردازی حرفه‌ای انتخاب و کنترل مهندسی نصب روشنایی و صرفه جویی در انرژی با دقت صورت گیرد.

فضاهایی که در داروخانه وجود دارد و عملکردهای مختلف را می‌توان به شکل زیر تقسیم بندی کرد:

1. نورپردازی میز پذیرش نسخه داروخانه
2. میز تحویل دارو
3. فضای انتظار برای دریافت دارو
4. قفسه داروها
5. قفسه اجناس بهداشتی و آرایشی
6. انبار داروها
7. لابراتوآر یا ساخت داروهای ترکیبی

سطوح نور در روشنایی و نورپردازی داروخانه

یکی از موارد مهم در طراحی داخلی مراکز تجاری «طراحی نورپردازی» است. این بدان معناست که علاوه بر جایگزینی نورهای فلورسنت قدیمی و خشن با نورهای ملایم تر و کم مصرف ترLED، باید سطح نور و کیفیت نور را در سراسر داروخانه در نظر داشت.

این امر فضای داخلی را از نظر بصری مطلوب‌تر کرده و این امکان را فراهم میکند تا خدمات نورپردازی داروخانه به نحو مناسب ارائه داده شوند.

برای طراحی روشنایی داروخانه با توجه به عملکرد هر بخش لایه‌بندی روشنایی تعریف می‌شود. سطوح روشنایی به : نور عمومی یا محیطی، نور وظیفه‌ای و نور تاکیدی تقسیم می‌شوند.

چرا روشنایی داروخانه باید گرم ، آرامش بخش و دعوت کننده باشد؟

هدف اصلی نورپردازی داروخانه این است که اطمینان حاصل شود که مراجعه کنندگان که عموما بیمار یا همراه بیمار هستند، بتوانند خرید خود را به شیوه‌ای آسان و سریع انجام دهند و در عین حال تجربه لذت‌بخشی داشته باشند.

مراجعه کنندگان یک زمان انتظار را در داروخانه خواهند داشت، بنابراین ضروری است که محل انتظار راحت و آرامش بخش باشد. ایجاد یک روشنایی عمومی یکنواخت با دمای رنگ نوری استاندارد این امکان را فراهم می‌کند که این انتظار را قابل تحمل نماید.

از طرفی کارکنان برای رفت و آمد، گفتگو با مراجعه کنندگان، و بیدار و هشیار بودن در ساعات کاری نیازمند نور یکنواخت، استاندارد و با دمای رنگ نور مناسب هستند.

یکی دیگر از فاکتورهای به همان اندازه مهم که باید در هنگام طراحی نورپردازی داروخانه در نظر گرفت، ارتقای کارایی است.

نور ضعیف می‌تواند به اشتباهات دارویی کمک کند و کارایی کارکنان و تکنسین‌ها را در حین کار کاهش دهد. همچنین نشان داده شده است که خستگی منجر به اشتباهات دارویی در نزدیکی پایان نوبت کاری انجام می‌شود و بهبود نور می‌تواند برخی از این تأثیرات را کاهش دهد.