بازتابش نور چیست ؟ چه زمانی اتفاق می افتد؟

بازتابش نور چیست ؟

می‌دانیم هنگامی که یک پرتو نور به یک سطح صاف صیقلی برخورد کند، برتو نور از سطح به عقب بر می‌گردد که به آن بازتابش نور یا انعکاس نور گویند. و دلیل دیده شدن اجسام همین بازتابش نور از آن‌ها است. نور با زاویه‌های تابش گوناگون به سطح برخورد کرده و با زاویه‌های انعکاس گوناگون بازتابش می‌شود.

از این خاصیت در بخش‌های گوناگون می‌توان استفاده مفید برد و در بخش‌هایی که ایجاد مشکلات در دید و ناراحتی‌های چشمی می‌شود بازتاب باید کنترل شده و محدود باشد.

در این نوشتار بازتابش‌های مفید و بازتابش‌هایی که نیاز به کنترل دارند معرفی شده‌اند.

استفاده از بازتابش نور در سیستم روشنایی و چراغ ها:

از خاصیت بازتابش نور در بخش‌های مختلفی در روشنایی و نورپردازی می‌توان استفاده کرد. یکی از کاربردهای اصلی آن را در سیستم‌های روشنایی و چراغ مشاهده می‌کنیم.

زمانی که یک لامپ روشن می‌شود، نور خود را تقریبا در تمام جهات یکسان می‌تاباند، به همین دلیل فقط مقدار کمی از آن در جهت مناسب و مورد نیاز پخش می‌شود. در خیلی از موارد لازم است نحوه پخش نور را تغییر داد و منحنی جدیدی از توزیع پخش نور ایجاد نمود.
اگر به ساختمان چراغ دقت کنیم، علاوه بر منبع نور یا لامپ به سیستم های بازتاب دهنده یا شکست، انکسار، هدایت و انتشار نور برمی‌خوریم که همان رفلکتور ها و یا بازتاباننده‌ها هستند.

کار رفلکتورها یا بازتاباننده ها چیست؟

بازتابش نور چیست

از رفلکتورها برای هدایت پرتو‌های نور در جهات گوناگون استفاده می‌شود. این بازتاباننده‌ها انواع گوناگون دارند و در واقع ورق‌های فلزی آبکاری شده، پلاستیک فرم داده و آبکاری شده و آلومنیوم آنادایز شده و …… هستند که به دو روش رفلکتور داخلی و رفلکتور خارجی استفاده می‌شوند.

در رفلکتور داخلی، سطح بازتابنده در جوار منبع نور قرار می‌گیرد. نوری که از منابع نوری خارج می‌شود به بازتاباننده برخورد کرده و سپس به سمت خارج بازتابش می‌شود. با این روش نور را به منطقه مورد نظر هدایت می‌کنند.

در رفلکتور‌های بیرونی یا خارجی، نور منبع نور به رفلکتور برخورد کرده و بازتاب آن به محیط یا جسمی که مورد هدف نوردهی است برخورد می‌کند و آن را روشن خواهد کرد. این روش نورپردازی غیر مستقیم نامیده می‌شود. (رجوع شود به روش های نورپردازی)

استفاده از بازتابش نور بر روی سقف و دیوار( نورپردازی غیر مستقیم) :

از خاصیت بازتابش نور در سقف‌ها و دیوارهایی که رنگ روشن دارند و یا صیقلی هستند می‌توان بهره برد.
در این حالت نور تابیده شده به سطح دیوار و یا سقف، بازتابش شده و فضا را روشن‌تر می‌کند.

در تکنیک دیگر نورپردازی، نور به صورت یکدست به دیوارهای مات بر خورد کرده و از آن بازتابانده می‌شود و سبب می‌گردد که اتاق روشن و ملایم به نظر برسد. به عبارت دیگر، بازتابش نور از روی دیوار می‌تواند فضای باریکی مانند راهرو را بزرگتر نشان دهد. این مزیت بزرگ نورپردازی غیرمستقیم است و از آنجایی که نور را در قسمت‌های خاصی از محیط منعکس می‌کنیم، می‌توانیم فضا را به میزان قابل توجهی بزرگ نشان دهیم.

نورپردازی طلا فروشی | طراحی فروشگاه جواهرات و نقره

بازتابش و ایجاد درخشندگی:

درخشندگی زمانی اتفاق می‌افتد که نور به یک سطح براق تابیده و بازتاب آن به چشم می‌خورد. هر چه سطح صاف‌تر و براق‌تر باشد و همچنین شدت روشنایی تابیده شده بیشتر باشد، میزان درخشندگی بیشتر است.

برای اینکه یک شیء توسط چشم انسان دیده شود میزان درخشندگی آن با محیط اطراف باید از میزان معینی بیشتر باشد. در نتیجه لازم است توزیع درخشندگی مناسب و کنترل شده باشد.

رابطه توزیع مناسب درخشندگی و سلامت و خستگی چشم :

اگر بین درخشندگی محیطی که چشم فرد دایما با آن سر و کار دارد و محیط اطراف آن اختلاف قابل توجهی وجود داشته باشد، فرد خسته می‌شود. توصیه می‌شود درخشندگی محیط اطراف یک فرد کمتر از یک سوم درخشندگی سطح کار نباشد. در صورتی که بر روی سطح کار کارهای دقیق همچون ساعت سازی انجام می‌شود، مقدار درخشندگی نباید بیشتر از ده برابر درخشندگی محیط اطراف باشد.

در نورپردازی فضاهای مختلف بیرونی و داخلی توزیع مناسب درخشندگی از اهمیت خاصی برخوردار است.

در نورپردازی ابنیه تاریخی و محوطه های بیرونی سطوح روشن شده باید دارای درخشندگی یکنواخت باشند تا در چشم ناظر یکسان دیده شوند. در طراحی نورپردازی خیابانی باید توجه شود که درخشندگی سطح خیابان از سطح معینی بیشتر نشود تا مانع دید رانندگان و کاهش امنیت نشود.

بازتابش نور و درخشندگی بر روی مانیتورها:

منابع نوری چه بصورت نور طبیعی یا نور مصنوعی بر روی میز کار و صفحه‌های عمودی نمایش بازتابش کرده و مزاحمت ایجاد می‌کنند. برای کنترل این بازتابش توصیه می‌شود نمایشگرها دور از پنجره ها قرار گرفته و یا پنجره‌ها توسط پرده پوشانده شوند.

نور چراغ‌هایی که برای روشنایی فضا استفاده می‌شوند نیز در نمایشگر بازتاب ایجاد می‌کنند. یکی از روش‌های کنترل این مزاحمت استفاده از چراغ‌های ویژه که اصطلاحا دارک لایت گفته می‌شود ، می‌باشد. زاویه تابش در این چراغ ها نسبت به خط عمود برای کنترل درخشندگی محاسبه شده‌اند.

کنترل بازتابش نور با نصب صحیح چراغ‌ها:

برای جلوگیری از بازتابش‌های مزاحم باید چراغ‌ها خارج از ناحیه آزار دهنده نصب شوند. ناحیه آزار دهنده منطقه‌ای است که بازتاب چراغ‌های واقع در آن روی سطح کار چشمی دیده می‌شوند. بازتابش آینه‌ای اشعه‌های نورانی سبب ایجاد هاله نور بر روی سطح کار یا مطالعه شده و آن قسمت تار می‌شود.

شدت این هاله و تیرگی بستگی به سطح و میزان براق بودن آن دارد. برای جلوگیری از این مشکل بهتر است چراغ‌ها بصورت مایل و با زاویه به سطح کار بتابند و برای جلوگیری از ایجاد سایه لازم است چراغ در دو طرف میز کار نصب شود. همچنین استفاده از چراغ‌های دارک لایت توصیه می‌شود.

تفاوت SMD و COB چیست؟ 5 تفاوت اصلی

تاثیر بازتابش نور در موزه‌ها و گالری‌ها:

بازتابش نور چیست 

دو بخش در موزه‌ها و گالری‌ها می‌تواند ایجاد بازتابش‌های مزاحم کند. تابلوهای بزرگ که به به دیوار آویخته شده‌اند و ویترین‌ها. رنگ‌ها و پوشش های روی تابلو‌های نقاشی، نورهای تابانده شده را بازتابش می‌دهند. همچنین شیشه‌های روی ویترین‌های نمایش خود باعث بازتابش پرتوهای نور می‌شوند.

محل نصب و قرارگیری صحیح چراغ‌ها برای سطوح عمودی و افقی نقش اساسی در ایجاد خیرگی و انعکاس و بازتایش نور در چشم بیننده ایفا می‌کند. برای دوری از ایجاد سایه هنگام نمایش قاب‌های بزرگتر از معمول لازم است ارتفاع نصب چراغ به درستی تعیین شود. محاسبه زاویه انتشار نور برای پرهیز از خیرگی و انعکاس نور ضروری است.

از آنجاییکه نورپردازی در موزه خود مبحثی قابل توجه است در این بخش تنها اشاره کوچکی شده و در مقالات دیگر به این مهم پرداخته خواهد شد.

در انتها باید یادآور شده که در نورپردازی فضاهای گوناگون چه داخلی و چه فضاهای بیرونی و خیابان‌ها باید به بازتابش نور توجه نموده و در محاسبات روشنایی پارامتر درخشندگی هم برای منابع نوری و هم برای سطوح درخشنده که نور را منعکس می‌کنند توجه نمود.

شرکت مهندسی روشنایی و نورپردازی آراشید با بکارگیری اصول و روش‌های اصولی در طراحی روشنایی، برای خدمات روشنایی و نورپردازی اعلام آمادگی می‌کند.