نکات مهم در نورپردازی فضاهای اداری-بخش دوم

روش های نورپردازی در فضاهای اداری

روشنایی عمومی در مقابل نورپردازی موضعی

اساساً دو روش برای طراحی و اجرای روشنایی در فضاهای اداری وجود دارد. یکی طراحی روشنایی عمومی به گونه ای است که روشنایی‌ مورد نیاز کل فضا تامین شود، این روش برای دفاتر خصوصی یا موقعیت‌های خاص که در آن نور عمومی و کلی فضا نامناسب است، عملی تر است. روش دوم تامین روشنایی موضعی است در مکان‌هایی که  با سطح پایین روشنایی عمومی روبرو هستیم. در فضاهای اداری با پلان باز که در آن پارتیشن‌های عمودی یا کابینت‌های جدا کننده فضا بر روی سطوح کار باعث ایجاد سایه می‌شوند، روشنایی موضعی برای تامین روشنایی کافی سطح کار و کاهش سایه ضروری است.

هنگامی که از روشنایی موضعی استفاده می‌شود، روشنایی عمومی باید با روشنایی کم، مناسب برای گردش، مشاهده گاه به گاه وظایف، و با توجه به نسبت‌های روشنایی توصیه شده بین کار و سایر مناطق در میدان دید طراحی شود. طراحی نور کلی نیز می‌تواند با طراحی داخلی و معماری هماهنگی بیشتری داشته باشد.

نورپردازی مستقیم، غیر مستقیم و ترکیبی

گزینه‌های جایگزین برای روشنایی عمومی، نورپردازی مستقیم (به سمت پایین)، نورپردازی غیر مستقیم (به سمت بالا) یا نورپردازی ترکیبی است.

در نورپردازی غیر مستقیم، نور به صورت غیر مستقیم سقف را روشن می‌کند که به نوبه خود سقف نور را به سمت پایین منعکس می‌کند. بنابراین، سقف به روشن‌ترین سطح در میدان بصری تبدیل می‌شود.

برای جلوگیری از درخشندگی بیش از حد، نور در سقف باید به طور مساوی توزیع شود. دو معیار باید در ارزیابی یک رویکرد نورپردازی غیرمستقیم در نطر گرفته شود، اول حداکثر روشنایی سقف است که معمولاً مستقیماً بالای لامپ ایجاد میشود. حداکثر روشنایی مجاز سقف باید بر اساس الزامات روشنایی وظیفه‌ای تعیین شود. اگر وظیفه اصلی در یک فضای اداری بزرگ خواندن ( صفحه نمایش)VDT است، حداکثر روشنایی مجاز سقف نباید از 850 cd/m2 تجاوز کند.

معیار دیگر  نسبت یکنواختی، نسبت روشن‌ترین سطح سقف، معمولاً بالای چراغ، به تاریک‌ترین ناحیه سقف، است. به عبارت دیگر، نسبت حداکثر به حداقل است. در یک محیط با صفحات نمایش قوی، یکنواختی بهتر باعث تابش نور کمتری روی صفحه می شود.

نسبت 8:1 روشنایی پس زمینه با صفحه نمایش قابل قبول است. با این حال، نسبت 4:1 پتانسیل کمتری برای تابش خیره کننده ایجاد می‌کند و نسبت 2:1 قابل دستیابی و مطلوب‌تر هست. طراح باید سعی کند تا حد ممکن یک گرادیان صاف بین درخشندگی زیاد و کم ارائه دهد. اگر حداکثر روشنایی سقف کمتر از 425 cd/m2 باشد، این درخشندگی کم در صفحات VDT منعکس نمی‌شود و بنابراین یکنواختی درخشندگی سقف تاثیر گذار نیست.

یکنواختی سقف نیز باید از نظر ملاحظات زیبایی شناختی و نسبت روشنایی قابل قبول بین کار و سطوح دورتر ارزیابی شود. اگر سقف نور شدید داشته باشد، راحتی بصری کمتری ایجاد می‌شود.

بسیاری از منابع نوری غیر مستقیم، نور را در زیر صفحه افقی پخش می‌کنند. این می‌تواند هم افزایش حس روشنایی درک شده را فراهم کند و هم منبع نور قابل تشخیص باشد. اگر منبع نوری در زیر صفحه افقی نور ساطع کند، شدت متوسط ​​در سطوح افقی طولی، عرضی و 45 درجه، در زوایای بین 55 تا 90 درجه نسبت به عمودی، باید محدود شود تا از تابش خیره کننده مستقیم( خیرگی) جلوگیری شود. نور غیرمستقیم می‌تواند نوری آرام و یکنواخت را فراهم کند، شبیه به نور یک روز ابری که فاقد نورهای متمرکز و سایه است. نور غیرمستقیم می‌تواند نورپردازی بصری خوبی را ارائه کند و برای انجام کارهای  مبتنی بر نوشتن خوب باشد زیرا سایه ایجاد نمی‌کند. اما ممکن است حس وضوح بصری، درک عمق یا جهت گیری را کاهش دهد. فقدان هایلایت و سایه، نشانه‌های بصری را به حداقل می‌رساند. این مشکل را می توان با استفاده از رنگ، اضافه کردن نورپردازی شاخص یا پوشش دیوارها با نور برطرف کرد که همگی نشانه‌های بصری را ایجاد می‌کنند و تفسیر محیط بصری را آسان‌تر کرده و همچنین به دلپذیری فضا کمک می‌کنند.

 

نورپردازی مستقیم

نور مستقیم بر سطوح افقی مانند سطوح کار و کف تأکید دارد. رنگ های کف منعکس شده و ممکن است در واقع سقف را نیز روشن کنند. منابع نور مستقیم با پخش نور گسترده و پوشش محیطی، بر سطوح عمودی تأکید دارند.

طیف گسترده‌ای از منابع نوری مستقیم با ویژگی‌های پخش نور متنوعی وجود دارند. این ویژگی ها به نوع و اندازه لامپ، رفلکتورها و فیلترها بستگی دارد.

محدوده پخش نور، با استفاده از فیلترهای نیمه شفاف تا متمرکز، بازتابنده‌ها و لوورها متغیر است.

توزیع نور لامپ ممکن است با ارجاع به منحنی‌های توزیع شدت آنها و مقادیر مرتبط در یک گزارش فتومتریک مقایسه شود. همچنین می‌توان با مراجعه به بخش خلاصه روشنایی یک گزارش فوتومتریک، درخشندگی لامپ ها را با هم مقایسه کرد. این اطلاعات معمولاً در دو یا سه صفحه افقی (طول، متقاطع، 45 درجه) در زوایای 0 درجه (عمودی)، 45 درجه، 55 درجه، 65 درجه، 75 درجه و 85 درجه داده می‌شود.

 

دیفیوزرها

یک دیفیوزر نور ساطع شده از لامپ‌ها را قبل از خروج از لامپ پراکنده می‌کند. از آنجایی که مساحت دیفیوزر بسیار بزرگتر از مساحت لامپ‌ها است، شار کل به طور مساوی توزیع می‌شود و بنابراین میانگین درخشندگی کمتر از لامپ‌های عاری است. با این وجود، متوسط درخشندگی یک دیفیوزر هنوز برای همه زوایای دید، نسبتاً بالا و تقریباً ثابت است. در یک دفتر بزرگ، دیفیوزرها ممکن است VCP پایینی داشته باشند و همچنین بازتاب‌های غیرقابل قبولی در صفحه نمایش VDT ایجاد کنند. دیفیوزرها برای محیط‌های اداری باز توصیه نمی‌شوند، مگر در مواردی که جلوه خاصی مورد نظر باشد، مانند تقلید کارکرد نورگیر. در دفاتر خصوصی کوچک، اگر در زوایای دید مورد نیاز برای کارهای بصری قابل مشاهده نباشند، ممکن است مناسب باشند. توزیع گسترده آنها درخشندگی بیش از حد بر روی دیوارها ایجاد نمی‌کند.

 

لنزها

یک لنز دارای مجموعه‌ای از منشورهای کوچک است که روشنایی ظاهری لامپ را در زوایای دید نزدیک به افقی 45 درجه تا 90 درجه از عمودی کاهش می‌دهد. بسته به ویژگی های اپتیکی خاص یک لنز، ممکن است درجه‌های تابش قابل قبولی به دست آید. با این حال، بیشتر لنزها به اندازه کافی تابش نور را کاهش نمی‌دهند تا از بازتاب نور در صفحه نمایش VDT جلوگیری کنند. کارایی لامپ به لنز خاص بستگی دارد.

 

نور مستقیم – غیر مستقیم

ترکیبی از رویکردهای مستقیم و غیرمستقیم میتواند نتایج بسیار خوبی ایجاد کند. لامپ‌هایی که هم نور رو به بالا و هم به سمت پایین را ارائه می‌دهند، بیشتر برای این کاربرد استفاده می‌شوند. قسمت غیرمستقیم باید دارای ویژگی‌هایی باشد که باعث ایجاد نقاط برجسته یا بیش از حد نشود. بخش مستقیم باید نور پراکنده و محافظ کافی را برای ایجاد راحتی بصری خوب و جلوگیری از تابش خیره کننده فراهم کند.

نتایج نور مستقیم – غیر مستقیم می تواند کاملا رضایت بخش باشد. به طور معمول این راه حل طراحی، نارسایی‌های هر یک از رویکردها به تنهایی را پنهان می‌کند و مزایای هر یک را به حداکثر می رساند و محیطی دلپذیر و کاربردی ایجاد می‌کند.